စိန်သည် ကမ္ဘာပေါ်တွင်ရှိသော အဖိုးတန်ဆုံးနှင့် လူအကြိုက်အများဆုံး ကျောက်မျက်ရတနာတစ်ခု ဖြစ်ရသည့် အကြောင်းအရာများထဲတွင် ၎င်းတို့၏ ရှားပါးသောအရောင်ဆန်းများလည်း ပါဝင်ပါသည်။ စိန်ရတနာများ၏ အရောင်အသွေး အစုံအလင်များသည် ရတနာချစ်သူများကို ဆွဲဆောင်နိုင်သောခံစားမှုကို ပေးစွမ်းနိုင်သည်မှာ ငြင်းဖွယ်မရှိပေ။ အထူးသဖြင့် မိန်းကလေးများ မြတ်နိုးစွဲလမ်းရသည့် ရတနာတစ်ပါးလည်းဖြစ်ပါသည်။ ထို့ပြင် အခြားသော ကျောက်မျက်များထက် ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ပုံ မာကျောခြင်းသည်လည်း လူအများနှစ်သက်ရသည့် တစ်စိတ်တစ်ဒေသပင်ဖြစ်ပါသည်။ စိန်တွင်ရှားပါးသော အရောင်ဆန်းများအများဆုံးရှိသည့်အထဲတွင် ယခုဖော်ပြမည့် တောက်ပမှုမျက်နှာပြင် အပြည့်အဝကြီးမားသော “အညိုရောင်စိန်” တစ်နည်းအားဖြင့် ရွှေရတုစိန် ရွှေအိုရောင်အဆင်းရှိသည့် စိန်ကာလာလည်းအပါအဝင်ဖြစ်သည်။
ရွှေရတုစိန်ဟု တင်စားခေါ်ဝေါ်ကြသည့် အညိုရောင်စိန်ကြီးသည် အလေးချိန် 109.13 ဂရမ်ရှိပြီး ကမ္ဘာပေါ်တွင် အကြီးကျယ်ဆုံး ဖြတ်တောက်ထားသော စိန်ဖြစ်ပါသည်။ 545.67 ကာရက်ရှိပြီး၊ ၎င်းသည် 15.37 ကာရက်ရှိသည့် Cullinan စိန်ထက် သာလွန်သည်ဟု ဖော်ပြချက်များရှိကြပါသည်။ အမျိုးမျိုးသော စိန်ပုံများသည် ရွှေရောင်မှ လိမ္မော်ရောင်အထိ ပြသထားသော်လည်း ၎င်းစိန်ကို ဖန်စီအဝါရောင် စိန်အဖြစ် အဆင့်သတ်မှတ်ထားပါသည်။ ဖြတ်တောက်ခြင်းမပြုခင် မူရင်းပုံသည် အလွန်ရုပ်ဆိုးသော ကျောက်တုံးဟု မှတ်ယူခဲ့ကြပါသည်။
၎င်းရွှေရတုစိန်ကြီးသည် အမေရိကန်ဒေါ်လာ လေးသန်းမှ ဆယ့်နှစ်သန်းအထိ တန်ကြေးရှိပြီး အမှန်တကယ်ပင် တန်ဖိုးမဖြတ်နိုင်သော အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ သမိုင်းအားဖြင့် ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံးစိန်တော်တော်များများ၏ ရှည်လျားသော သမိုင်းကြောင်းများနှင့် ယှဉ်လျှင် ရွှေရတုစိန်၏ သမိုင်းသည် တိုတောင်းလှပါသည်။ “Unnamed Brown”ဟူသော အမည်မဖော်လိုသူသည် 1985 ခုနှစ်တွင် တောင်အာဖရိကရှိ ပရီမီယာမိုင်းတွင်း၌ ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပါသည်။ ရွှေရတုစိန်၏အရွယ်အစားအရ Cullinan Diamond နှင့် Taylor-Burton Diamond အပါအဝင် အခြားသောနာမည်ကြီးစိန်အချို့ကို ထုတ်လွှတ်သည့် Premier Mine မှ ထွက်လာသည်မှာ အံ့သြစရာမဟုတ်ပေ။
1990 ခုနှစ်အထိ စိန်တုံးကြီးကို ပြင်ပကမ္ဘာမှ မသိရှိရသေးဘဲ လက်ရှိအခြေအနေသို့ ရောက်အောင် နှစ်နှစ်ခန့်ဝန်းကျင် လုပ်ဆောင်ခဲ့ရပါသည်။ ဤအညိုရောင်စိန်တုံးကြီးသည် အတွင်းပိုင်းမှ ကြီးမားသောမျက်နှာပြင်နှင့် နက်ရှိုင်းသော အက်ကွဲကြောင်းများကြောင့် ဖြတ်တောက်ရန်အတွက် စိန်ခေါ်မှုတစ်ရပ်ဖြစ်ခဲ့ပါသည်။ “Unnamed Brown” ၏ ထူးခြားသောအမည်ဖြင့် ပထမဆုံးလူသိများသော ဤကျောက်မျက်ကို DeBeers ကုမ္ပဏီမှ Gabriel Tolkowsky အား အရောင်မဲ့ Centenary စိန်တွင်အသုံးပြုရန်အတွက် အထူးဖြတ်တောက်ကိရိယာများနှင့် ကျောက်မျက်ဖြတ်တောက်ခြင်းနည်းလမ်းများကို စမ်းသပ်ရန်ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ပေးအပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။1990 ခုနှစ်တွင် နှစ်နှစ်ကြာ အလုပ်ပြီးသောအခါ ကျောက်ချောကို စုစုပေါင်း 755.50 ကာရက်မှ 545.65 ကာရက်သို့ လျှော့ချခဲ့ပါသည်။ Gabi Tolkowsky က အဆိုပါဖြတ်တောက်မှုကို “မီးနှင်းဆီကူရှင်ပုံစံ” အဖြစ် ဖော်ပြခဲ့သည်။ အနာဂတ်ရွှေရတုစိန်ကို ဖြတ်တောက်ရာတွင် အသုံးပြုသည့် အလားတူနည်းပညာကို နောက်ပိုင်းတွင် သေးငယ်သော (၂၇၃.၈၅ ကာရက်) စင်းလုံးချောနှင့် အရောင်ကင်းသော ကြမ်းတမ်းသောစိန် (Centenary Diamond) ကို ဖြတ်တောက်ရာတွင် အသုံးပြုခဲ့ပါသည်။
Laem Chabang ရှိ Thai Board of Investment Exhibition တွင် ထိုင်းစိန်လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းမှ အထူးပြပွဲတစ်ခုပြုလုပ်ရန် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ပို့ဆောင်ခဲ့ပြီး ၁၉၈၈ ခုနှစ်တွင် ကျင်းပခဲ့သည့် De Beer ၏ နှစ်တစ်ရာပြည့်အထိမ်းအမှတ် ဂုဏ်ပြုပွဲအတွက် ၎င်းစိန်ကို ရွေးချယ်ခဲ့ကြပါသည်။ရွှေရတုကို ၁၉၉၅ ခုနှစ်တွင် ဟင်နရီဟို ဦးဆောင်သော ထိုင်းစီးပွားရေးသမားတစ်စုက De Beers ထံမှ ဝယ်ယူခဲ့ပါသည်။
မင်းမျိုးမင်းအတွက် မင်္ဂလာရှိသော စိန်ဖြစ်ပေါ်လာပုံ
ဘုရင်ကြီး ဘူမိဘော နန်းတက်ခြင်း နှစ် ၅၀ ပြည့် အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် စိန်တုံးကြီးအား ပြည်သူများ၏ လက်ဆောင်အဖြစ် ပေးအပ်ရန် စီစဉ်ခဲ့သည်။ စိန်တုံးကို ရွှေရတုဟု အမည်ပေးခဲ့ပြီး ၂၀၀၀ ပြည့်နှစ်တွင် ဘုရင်မင်းမြတ်၏ သမီးတော် မင်းသမီး မဟာချာကရီ သီရိန်းဒွန်းမှ လက်ခံရယူခဲ့သည်။ ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီး John Paul II ကို ဗာတီကန်ရှိ ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီးထံ ဆောင်သွားခဲ့ပြီး ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီး၏ ကောင်းချီးမင်္ဂလာကို လက်ခံရယူခဲ့ပြီး ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဗုဒ္ဓဘာသာ အဓိပတိ ဆရာတော်မှလည်း ကောင်းချီးပေးခဲ့ပါသည်။ စိန်တုံးကို ထိုင်းဘုရင် ဘူမိဘော အဒူလျာဒက် (Bhumibol Adulyadej) က နန်းတက်ပွဲ နှစ် ၅၀ ပြည့် ဂုဏ်ပြုသောအားဖြင့် စိန်တုံးကို ပေးခဲ့သည်။ “အမည်မဲ့ အညို” မှ “ရွှေရတုစိန်” ဟု အမည်ပြောင်းခဲ့သည်။ ရွှေရတုကို ရာဇလှံတံတွင် တပ်ဆင်ရန် ဦးစွာစီစဉ်ထားပြီး နောက်ဆက်တွဲအစီအစဉ်အဖြစ် ၎င်းအား တော်ဝင်တံဆိပ်ဖြင့် တပ်ဆင်ရန်ဖြစ်သည်။
အဆိုပါ ရွှေရတုစိန်ကို ဘန်ကောက်မြို့ရှိ Henry Ho ၏ အထပ် 59 ထပ်ရှိ ကျောက်မျက်ရတနာရောင်းဝယ်ရေးစင်တာ၊ Lat Phrao (ဘန်ကောက်) ရှိ Central Department Store နှင့် Basel (ဆွစ်ဇာလန်) ရှိ နိုင်ငံတကာ၊ Omaha၊ Nebraska ရှိ Borsheims (Warren Buffett ပိုင်) Berkshire Hathaway Inc.) နှင့် Palo Alto၊ California ရှိ Gleims လက်ဝတ်ရတနာများတွင် ပြသလေ့ရှိပါသည်။ ယခုအခါ ၎င်းသည် တော်ဝင်နန်းတော်၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် Grand Palace တွင်တည်ရှိပါသည်။
ရွှေရတုစိန်က ဘယ်လောက်တန်ဖိုးရှိလဲ။
ရွှေရတုစိန်၏တန်ဖိုးသည် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄ မှ ၁၂ သန်းကြားရှိမည်ဟု ယုံကြည်ရသည်။ လေလံတင်ရောင်းချပါက ဤကျောက်တုံးသည် ထင်ရှားသောပုဂ္ဂိုလ်များနှင့် ဆက်နွှယ်မှုမှရရှိသော အပိုတန်ဖိုးဖြစ်သည့် ဤကျောက်တုံးသည် သိသိသာသာမြင့်မားသောစျေးနှုန်းကို ရရှိနိုင်ဖွယ်ရှိသည်။ ၎င်းသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဖြတ်တောက်ပြီး ပွတ်တိုက်ထားသော အကြီးဆုံးစိန်ဖြစ်နေဆဲဖြစ်သည်။
အထက်တွင် ဖော်ပြပေးခဲ့သော အကြောင်းအရာများသည် အညိုရောင်စိန်ဟူသော The Golden Jubilee Diamond ရွှေရတုစိန်၏ စိတ်ဝင်စားဖွယ်နောက်ခံသမိုင်းများနှင့် ၎င်းနှင့်သက်ဆိုင်သော ဗဟုသုတရဖွယ်အချက်အလက်များဖြစ်ပြီး စိန်ချစ်သူမိဘပြည်သူများအတွက် ရည်ရွယ်၍ မျှဝေတင်ဆက်ပေးလိုက်ခြင်းဖြစ်ပါသည်။
