ဒီတစ်ခါမှာတော့ မျှဝေပေးဖို့ရွေးချယ်ထားတဲ့အကြောင်းအရာလေးကတော့ ရွှေငွေကျောက်မျက်ရတနာတွေကို တူးဖော်လေ့ရှိတဲ့ မိုင်းတွေထဲကမှ နာမည်ကျော် Bingham Canyon ဆိုတဲ့ မိုင်းအကြောင်းပဲဖြစ်ပါတယ်။
ဒေသခံများကြားတွင် Kennecott Copper Mine ဟု အများအားဖြင့် သိကြသည့် Bingham Canyon Mine သည် Oquirrh တောင်များတည်ရှိသော Salt Lake City ၏အနောက်တောင်ဘက်တွင်တည်ရှိသည့် ကြီးမားသော ကြေးနီသိုက်ကို ထုတ်ယူနိုင်ခဲ့သည့် တွင်းတူးမိုင်းလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်ရာနေရာလည်းဖြစ်သည်။ ထိုသတ္တုတွင်းသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အကြီးမားဆုံးသော လူလုပ်တူးဖော်မှုဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာပေါ်တွင် အနက်ရှိုင်းဆုံး တူးတွင်းတစ်တွင်းဖြစ်သည်။ သမိုင်းတွင် အခြားသတ္တုတွင်းများထက် ကြေးနီ ပိုမိုထုတ်လုပ်နိုင်သည်ဟု ယူဆရသည့် တန်ချိန် 19,000,000 (အရှည်တန်ချိန် 17,000,000 တန်)ကို ရရှိခဲ့သည်။ ဒီသတ္တုတွင်းကို ဗြိတိန်-သြစတြေးလျ နိုင်ငံစုံ ကော်ပိုရေးရှင်း Rio Tinto Group က ပိုင်ဆိုင်ပါတယ်။ Bingham Canyon Mine ရှိ ကြေးနီလုပ်ငန်းကို Kennecott Utah Copper ကော်ပိုရေးရှင်းမှ စီမံဆောင်ရွက်လျက်ရှိပြီး သတ္တုမိုင်းအပြင် အရည်ကျိုခြင်းနှင့် သန့်စင်သည့် စက်ရုံတို့ကို လည်ပတ်ဆောင်ရွက်သည်။ အဆိုပါသတ္တုတွင်းသည် 1906 ခုနှစ်ကတည်းက စတင်ထုတ်လုပ်ခဲ့ပြီး ၎င်းသည် 0.75 မိုင် (1,210 m) အနက် ၊ အကျယ် 2.5 မိုင် (4 km) နှင့် 1,900 ဧက (3.0 sq mi/ 770 ha/ 7.7 km2) ရှိသည်။ ၎င်းအား Bingham Canyon Open Pit Copper Mine အမည်ဖြင့် 1966 ခုနှစ်တွင် National Historic Landmark အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ မိုင်းတွင်းသည် 2013 ခုနှစ် ဧပြီလတွင် ကြီးမားသော မြေပြိုမှုနှင့် 2013 ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် သေးငယ်သော မြေပြိုမှုတို့ကို ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။
ကြေးနီသတ္တုရိုင်းပုံစံဖြင့် သတ္တုရိုင်းများကို 1848 ခုနှစ်တွင် Bingham Canyon တွင် ပထမဆုံးရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။ Bingham သတ္တုတွင်းသည် သမိုင်းဝင် အနောက်တောင်တန်းတူးဖော်ရေးခရိုင်၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းလည်းဖြစ်သည်။ Utah ပြည်နယ်ရှိ သတ္တုတွင်း ခရိုင်များ ဖွဲ့စည်း၍ 1863 ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ 17 ရက်နေ့အထိ သတ္တုရိုင်းများ ထုတ်ယူခြင်း စတင်ခဲ့ပြီး ချောက်၏ တွင်းထွက် အရင်းအမြစ်များ၏ အလားအလာကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် အသိအမှတ်ပြုလာခဲ့သည်။
19 ရာစုအတွင်း မိုင်းတွင်းများသည် သေးငယ်ပြီး ရာစုနှစ်ကုန်ပိုင်းအထိ တွင်းတူးသတ္တုတွင်းများကို ကြီးမားသော တူးဖော်မှုများ လုပ်ဆောင်လာသည်။ 1896 ခုနှစ်တွင် Samuel Newhouse နှင့် Thomas Weir တို့သည် ကြေးနီ၊ ငွေနှင့် ရွှေများကြွယ်ဝသော Highland Boy Mine ကို ဝယ်ယူခဲ့သည်။ ထို့နောက် အင်္ဂလိပ်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများနှင့်အတူ Utah Consolidated Gold Mines, Ltd. ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ထို့နောက် Utah Copper ကုမ္ပဏီဆိုက်နှင့် ကပ်လျက်ပင်အဆင့်နိမ့်ကြေးနီသတ္တုရိုင်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် Boston Consolidated Gold and Copper Co., Ltd. ကို ထပ်မံဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။
Daniel C. Jackling နှင့် Enos A. Wall တို့သည် Utah Copper ကုမ္ပဏီကို တည်ထောင်သောအခါတွင် နောက်ထပ်ထူးခြားသော ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုတစ်ခု ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့သည်။ Utah Copper သည် ချက်ချင်းပင် Copperton တွင် ရှေ့ပြေးကြိတ်စက်တစ်ခုကို စတင်ဆောက်လုပ်ခဲ့ပြီး 1906 ခုနှစ်တွင် အမှန်တကယ်တူးဖော်မှုစတင်ခဲ့သည်။
Bingham Canyon မိုင်းတွင်းသည် ကြီးမားသော်လည်း အဆင့်နိမ့် Porphyry ကြေးနီအမျိုးအစား သတ္တုရိုင်းကိုယ်ထည်ကို Utah Copper တူးဖော်ခြင်း၏ အောင်မြင်မှုသာရှိခဲ့သည်။ Utah Copper နှင့် Boston Consolidated တို့သည် 1906 ခုနှစ်တွင် ၎င်းတို့၏ သီးခြား လည်ပတ်မှုများမှ အချင်းချင်း နီးကပ်လာပြီးနောက် ပေါင်းစည်းခဲ့သည်။
Kennecott, Alaska တွင် မိုင်းတွင်းများ လုပ်ကိုင်ရန် တည်ထောင်ခဲ့သော Kennecott Copper သည် 1915 ခုနှစ်တွင် Utah Copper တွင် ငွေရေးကြေးရေး အတိုး 25 ရာခိုင်နှုန်းကို ဝယ်ယူခဲ့ပြီး 1923 ခုနှစ်တွင် 75 ရာခိုင်နှုန်းအထိ တိုးလာခဲ့သည်။
Bingham ၏ Canyon သတ္တုတွင်းသည် လျင်မြန်စွာ ကျယ်ပြန့်လာပြီး 1920 ခုနှစ်များတွင် ထိုဒေသသည် သတ္တုတူးဖော်လှုပ်ရှားမှုများ၏ အခရာတစ်ခုဖြစ်ခဲ့သည်။ မတ်စောက်သော ချောက်နံရံများပေါ်တွင် တည်ဆောက်ထားသော လူနေရပ်ကွက်ကြီးများတွင် ကျယ်ပြန့်သော လူမျိုးစု အမျိုးမျိုးမှ လူ 15,000 ခန့်သည် ချောက်ထဲတွင် နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ သတ္တုတူးဖော်ရေးနည်းပညာများ တိုးတက်လာခြင်းကြောင့် လူဦးရေ လျင်မြန်စွာ ကျဆင်းလာပြီး တူးဖော်ရေးစခန်းအများအပြားကို အမြဲတိုးချဲ့မိုင်းဖြင့် နေထိုင်သူ လူဦးရေ သိသိသာသာနည်းပါးသွားခဲ့သည်။ 1980 ခုနှစ်တွင် Lark ကို ဖြိုဖျက်လိုက်သောအခါတွင် Bingham Canyon တွင် Copperton နှင့် လူဦးရေ 800 သာ ကျန်ရှိတော့သည်။
1911 ခုနှစ်တွင် တည်ရှိခဲ့သော သီးခြားသတ္တုတွင်းလုပ်ငန်း 21 ခုကို 1970 ခုနှစ်တွင် Kennecott နှင့် The Anaconda Minerals ကုမ္ပဏီနှစ်ခုအဖြစ် ပေါင်းစည်းခဲ့သည်။ 1985 ခုနှစ်တွင် Kennecott’s Utah Copper မှ တွင်းဖွင့်တူးဖော်ခြင်းလုပ်ငန်းကို ရပ်ဆိုင်းခဲ့သည်။ 1986 ခုနှစ်တွင် Kennecott သည် အနီးနားရှိ Barney’s Canyon တွင် ရွှေများကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။
သတ္တုတွင်းပေါက်ပိုင်ရှင်များသည် သတ္တုရိုင်းများနှင့် စွန့်ပစ်ပစ္စည်းများကို သယ်ယူပို့ဆောင်ရန်အတွက် သယ်ယူပေးသည့် ခါးပတ်များနှင့် ပိုက်လိုင်းများဖြင့် အစားထိုးခဲ့ပြီး ကုန်ကျစရိတ် 30% နီးပါးလျော့ချကာ လုပ်ငန်းကို အမြတ်အစွန်းအဖြစ် ပြန်ပေးခဲ့သည်။
မြေပြိုမှု
2013 ခုနှစ် ဧပြီလ 10 ရက်နေ့ ည 9:30 နာရီအချိန်ခန့်တွင် မိုင်းတွင်း၌ မြေပြိုမှု ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ 2.3-2.5 ဘီလီယံကုဗပေခန့် (65×106–70×106 m3) ကျောက်တုံးများ အတွင်းဘက်ခြမ်း မြေပြိုမှုတွင် ပါဝင်သွားသည်။ မိုင်း၏မတ်စောက်သော နံရံများသည် မြေပြိုမှုအန္တရာယ်ကို မြင့်မားစေသောကြောင့် မြေပြင်တည်ငြိမ်မှုကို စောင့်ကြည့်ရန် Interferometric ရေဒါစနစ်အား ယခင်က ထည့်သွင်းထားသည်။ ဤစနစ်မှထုတ်ပြန်သော သတိပေးချက်များအရ၊ လျှောကျမှုကြောင့် သတ္တုတွင်းလုပ်ငန်းများကို ယခင်နေ့တွင် ပိတ်ခဲ့ပြီး ထိခိုက်ဒဏ်ရာရမှုမရှိကြောင်း သိရသည်။ ဧရာမလျှောသည် တူးဖော်ရရှိသော ကြေးနီထုတ်လုပ်မှုကို တန်ချိန် 100,000 (အရှည်တန်ချိန် 98,000၊ တန်ချိန် 110,000 တန်) ဖြတ်နိုင်မည်ဟု မျှော်လင့်ရသည်။ ဒုတိယလျှောတစ်ခုကြောင့် အလုပ်သမား 100 ကို စက်တင်ဘာ 11၊ 2013 တွင် ဘေးလွတ်ရာသို့ ရွှေ့ပြောင်းစေခဲ့သည်။ နောက်ထပ် မပြင်းထန်သောလျှောများသည် 2021 ခုနှစ် မေလ 31 ရက်နေ့တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။
သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်သမိုင်း
အခြားစက်မှုလုပ်ငန်းခေတ် မိုင်းတွင်းလုပ်ငန်းများကဲ့သို့ပင်၊ မိုင်းတွင်းသည် သမိုင်းတစ်လျှောက်တွင် ငါးနှင့် တောရိုင်းတိရိစ္ဆာန်များ၏ နေထိုင်ရာနေရာများအပြင် လေထုနှင့် ရေထုညစ်ညမ်းမှုတို့အပေါ် ဆိုးရွားသော သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ သက်ရောက်မှုများ ရှိခဲ့ပြီး ပတ်ဝန်းကျင်လူထုအတွက် ကျန်းမာရေးအန္တရာယ်များ ဖန်တီးပေးခဲ့သည်။ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးနှင့် သက်ဆိုင်သည့် ဖက်ဒရယ်အေဂျင်စီများသည် Kennecott ကြေးနီသတ္တုတွင်း၏ လုပ်ငန်းခွဲအား သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းများကို လိုက်နာရန် တင်းကျပ်သော ဥပဒေစည်းမျဉ်းများကို အသုံးပြုခဲ့သည်။ 1990 ခုနှစ်များအစောပိုင်းကတည်းက Kennecott သည် Superfund National Priorities List (NPL) တွင် ထားရှိမည့် စည်းမျဉ်းဥပဒေများကို ရှောင်ရှားရန် ဘေးဒဏ်သင့်ဒေသများရှိ ရှင်းလင်းရေးကြိုးပမ်းမှုများတွင် ဒေါ်လာ သန်း 400 ကျော်သုံးစွဲခဲ့သည်။
အခုဖော်ပြပေးခဲ့တဲ့အကြောင်းအရာလေးကတော့ ရွှေငွေကျောက်မျက်ရတနာတွေတူးဖော်ရရှိလေ့ရှိတဲ့ မိုင်းတွေထဲကမှ နာမည်ကျော် Bingham Canyon မိုင်းရဲ့ စိတ်ဝင်စားဖွယ်သမိုင်းနောက်ခံနှင့်အတူ အခြားဗဟုသုတရဖွယ် အကြောင်းအရာလေးတွေပဲဖြစ်ပါတယ်ခင်ဗျာ…
